روزه بدل بدنهروزه بدل بدنه از اقسام روزه کفاره است. از آن در باب صوم سخن رفته است. ۱ - معنای روزه بدل بدنهبه روزه‌ای که در فرض عدم تمکن از قربانی کردن شتر بر کسی که به عمد قبل از غروب آفتاب از عرفات کوچ کرده، به عنوان کفّاره واجب می‌شود، روزه بدل بدنه گويند. ۲ - احکام روزه بدل بدنهگرفتن روزه واجب در سفر صحیح نيست. مواردی ازاين حکم استثناشده‌است. يکی از آنها هيجده روز روزه بدل بدنه است که بر حاجی در صورت ناتوانی از قربانی کردن شتر واجب می‌شود. امام خمینی در کتاب الحج تحریرالوسیله بعد از بیان این‌که اگر کسی قبل از غروب شرعی از عرفات کوچ نموده و مراجعت نکند کفاره آن یک شتر است که باید در راه خدا قربانی کند هرجا بخواهد، و احتیاط مستحب آن است که در مکه قربانی کند، می‌فرماید: «و لو لم یتمکن من البدنة صام ثمانیة عشر یوماً و الاحوط الاولی ان یکون علی ولاء.»، و اگر متمکن از قربانی نباشد هیجده روز روزه بگیرد، و احتیاط مستحب آن است که پشت‌سرهم روزه بگیرد. در کتاب تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة در دلیل وجوب روزه بدل بدنه می‌نویسد: «ففی صحیحة ضریس الکنانی، عن ابی جعفر (علیه‌السّلام) قال سالته عن رجل افاض من عرفات قبل ان تغیب الشمس؟ قال: علیه بدنة ینحرها یوم النحر، فان لم یقدر صام ثمانیة عشر یوما بمکّة، او فی الطریق، او فی اهله. و من الواضح انّه لیس المراد من قوله (علیه‌السّلام): «فی الطریق» الاقامة فیه فی محلّ عشرة ایّام ولو فرض امکانه فی مکّة المکرّمة، مع انّه نادر جدّا بالاضافة الی بعد اعمال منی، کما لا یخفی.» [۴]
فاضل، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة، ج۸، ص۱۹۹، ، قم، مرکز فقه الائمه الاطهار (علیه‌السّلام)، ۱۳۸۱.
یعنی پس در صحیحه ضریس کنانی از ابی‌جعفر (علیه‌السلام)، می‌گوید از حضرت درباره مردی که قبل از غروب خورشید از عرفات کوچ کرده پرسیدم؟ فرمود: بر او است یک بدنه، نحر می‌کند آن را در روز نحر (قربانی)، پس اگر قادر نبود هیجده روز در مکه یا در راه یا در اهل خویش روزه می‌گیرد؛ واضح است که مراد از فرمایش حضرت (علیه‌السلام) «فی الطریق» این نیست که در راه، جایی ده روز اقامت گزیند گرچه فرض شود امکان اقامت در مکه مکرمه، با این‌که جداً نادر است نسبت به بعد از اعمال منی کما لایخفی.۳ - پانویس
۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۷۹. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |